Geestelijke strijd: Wat is het? Hoe herken je het?

Hoe is de geestelijke strijd begonnen?

Toen God de aarde en alles erop en er omheen schiep, was alles goed. Maar drie hoofdstukken later, in Genesis 3, wordt de Satan genoemd, die vermomd als slang de eerste mensen (Adam en Eva) verleidt tot de zondeval, waardoor zonde, pijn, verdriet, dood en ellende op de aarde zijn gekomen.

Sinds de zondeval heeft de mens een zondige natuur gekregen en heeft ieder mens de neiging om te zondigen, dat wil zeggen dat ieder mens de neiging heeft om dingen te doen die slecht zijn in Gods ogen. Dat betekent over het algemeen dat je God en andere mensen erdoor benadeelt en pijn doet. Daarnaast probeert de Satan de mensen nog extra te verleiden tot zonden.

 

Wat is geestelijke strijd?

In de Bijbel wordt meerdere keren aangegeven dat er een geestelijke strijd gaande is tussen goed en kwaad en dat iedere christen bij deze strijd is betrokken, of je nu wilt of niet. Het is een reële strijd en het is goed om je daar bewust van te zijn en dit niet te negeren.

Het is een strijd waarbij christenen, door de kracht van de Heilige Geest, strijden tegen de invloed van Satan en zijn demonen in hun eigen leven en in de wereld om hen heen, om zo de invloed en macht van Gods koninkrijk te vergroten en de macht en invloed van het koninkrijk van Satan te verkleinen en te weerstaan.

Hoe meer je voor God en met God leeft, hoe meer Satan je zal aanvallen. Als je in zonde leeft, hoeft hij je niet aan te vallen, want dan is er al een wig tussen jou en God gekomen. Hij kan je dan wel gebruiken om andere christenen op het verkeerde pad te brengen en tweedracht te zaaien binnen christelijke kerken en gezinnen, maar als je in zonde leeft, zal hij je niet aanvallen.

 

Hij zal je wel aanvallen als je uit je zondige leven probeert weg te komen en als je dicht bij God leeft, zo probeert hij om je bij God weg te krijgen.

Dit is ook een graadmeter: Als je christen bent en je kent geen tegenslagen en geen geestelijke strijd in je leven, dan is het verstandig om je leven eens heel goed te onderzoeken op zonden en of je wel echt met God leeft, naar Zijn wil leeft en groeit in karakter waarbij je steeds meer op Jezus gaat lijken. Want het lijkt er dan op dat je niet interessant genoeg bent voor Satan, omdat je geen gevaar voor hem vormt. De kans is groot dat je dan al verleid bent en hij je daarom met rust laat.

Welke soorten strijd zijn er voor de christenen?

• De strijd tegen de eigen zondige natuur en de neiging om te zondigen.
  • We hebben allemaal te maken met onze natuurlijke neiging om slechte dingen te doen. Hier moeten we tegen strijden. Als de Heilige Geest in ons komt wonen, dan gaat dat voor een deel automatisch.
  • Voor meer achtergronden over ‘goed en slecht’, klik hier.

• De strijd tegen de verzoekingen, verleidingen en leugens van Satan en de demonen, die proberen om je te laten zondigen en proberen te voorkomen dat je vrucht draagt voor God.
  • Dit wordt vooral verstaan onder geestelijke strijd
  • Hiermee probeert Satan ons op nr. 1 te richten.
• De strijd tegen beproevingen van God die je geloof en karakter test en door tegenslagen en moeilijkheden heen probeert om je te laten groeien in afhankelijkheid van Hem, in overgave aan Hem en in een Godvruchtig karakter.
  • Hier zal ik op een later tijdstip over schrijven.

Wie is de vijand in deze strijd?

Als je een strijd aangaat of een oorlog moet voeren, is het belangrijk om te weten wie je vijand is. Als je weet wie je vijand is en welke strijdmethoden de vijand gebruikt, dan kun je je beter voorbereiden op de strijd en je wapens aanpassen aan de aanvals- en verdedigingsmethoden van je vijand.

Dat geldt ook voor deze strijd: het is belangrijk dat je beseft wie de vijand is en hoe deze vijand de strijd met je aangaat.

Onze vijand is een geestelijke vijand, een onzichtbare vijand. Het is Satan met zijn demonenleger. De vijand bestaat dus uit een leger, een grote macht.

Voor westerse mensen (Europeanen, Amerikanen) lijkt de geesteswereld vaak heel abstract. We zijn gericht op ons verstand en deze onzichtbare wereld is niet goed te begrijpen en in te kaderen. Veel westerlingen geloven niet dat er een geestelijke wereld is, of doen er lacherig over. Wat dat betreft zijn we als westerlingen wel sterk in de minderheid op de wereld; bijna alle andere culturen en religies in de wereld gaan er vanuit dat er een geestelijke wereld is om ons heen.

 

Wie is Satan?

Satan is het hoofd van de demonen. Andere namen voor Satan in de Bijbel zijn o.a.: duivel, de boze, de tegenstander, de leugenaar, de verzoeker, de overste van de wereld, de god van deze eeuw, de slang, de moordenaar van de beginne, de verleider. Al deze namen typeren één van zijn eigenschappen. Satan is een tegenstander van God, een tegenstander van de engelen van God en een tegenstander van de mensen. Maar hij is niet gelijkwaardig aan God en dus geen gelijkwaardige tegenstander, God is veel groter en machtiger dan Satan.

 

Het is niet helemaal duidelijk waar Satan vandaan komt. Waarschijnlijk was hij eerst een belangrijke engel, maar wilde hij meer macht en is hij tegen God in opstand gekomen. In zijn opstand nam hij ook andere demonen mee die hem wilden volgen en die dus ook tegenstanders van God en mensen werden: de demonen. Sindsdien probeert hij, samen met de demonen, God en Zijn schepping kapot te krijgen en probeert hij de mensen te verleiden om te zondigen, zodat ze God niet dienen, maar tegen Hem in opstand te komen.

Het is belangrijk om deze vijand niet te onderschatten: Satan heeft al eeuwenlang ervaring in het misleiden van mensen en is er zeer goed in. Maar het is ook belangrijk om de vijand niet te overschatten: samen met God ben je veel sterker dan de Satan.

Het doel van de vijand

Het doel van de Satan en de demonen is om Gods schepping en Gods schepsels kapot te maken. Hij haat God en haat daarom ook Gods schepping. Hij haat mensen. God heeft de mensen geschapen en wil hen Zijn liefde en zegen geven en het eeuwige leven. Satan werkt dit tegen: hij doet er alles aan om te zorgen dat de mensen God niet zullen volgen, om hen kapot te maken en om ook de schepping/ de aarde kapot te maken.

Satan en zijn demonen vechten ervoor om de kinderen van God (de christenen die God echt dienen en leven uit Jezus’ genade-offer) ten val te brengen en om ze bij God vandaan te trekken door hen te laten zondigen en zo te voorkomen dat ze vrucht dragen voor God. Ze proberen zo ook te voorkomen dat de gelovigen echte strijders worden tegen de Satan en de demonen, want ze weten dat ze door deze strijdende gelovigen verslagen kunnen worden. Ze doen er hun uiterste best voor dat alle mensen de eeuwige dood in zullen gaan, zodat ze niet van het eeuwige leven bij God zullen kunnen genieten.

Satan en de demonen hebben het vooral gemunt op Joden en christenen, omdat dit de volken van God/ kinderen van God zijn.

 

Mensen zijn niet onze vijand

Het is goed om te beseffen dat dit vijandelijke leger niet uit mensen bestaat. Onze echte vijanden zijn geen mensen. Het zijn niet de ongelovigen die de christelijke gelovigen aanvallen of vervolgen. Onze echte vijanden zijn ook niet de terroristen die de westerse samenleving, de christenen en de Joden proberen uit te roeien. Onze echte vijand is Satan met zijn demonenleger.

 

De Satan en de demonen kunnen wel mensen gebruiken -inschakelen- om ons dwars te zitten, aan te vallen, te doden of te verleiden, maar de bron van deze strijd en de bron van het kwaad komt bij Satan vandaan.

Het doden van de mensen die Satan op gruwelijke wijze gebruikt, zoals Hamas, IS en andere terroristenlegers, heeft wat dat betreft ook niet veel zin. Hierbij dood je door God geschapen mensen die door Satan worden misbruikt. Deze mensen zouden wellicht nog een kans kunnen krijgen om zich tot God te bekeren als ze in een andere situatie terecht komen. Als je al deze terroristen en christenvervolgers al zou kunnen doden, dan blijft de echte vijand bestaan: Satan. En hij zoekt gewoon weer nieuwe mensen om de strijd mee te vervolgen. Het gaat er dus om dat Satan wordt weerstaan en uitgeschakeld, niet dat alle mensen die hij misbruikt worden uitgeschakeld en gedood.

Mensen die door Satan worden gebruikt, maakt hij uiteindelijk ook kapot. Het is niet zo dat hij ze op de één of andere manier kan zegenen. Hij kan hen wel tijdelijk voorspoed geven, maar er zal altijd pijn en moeite volgen en uiteindelijk de eeuwige dood, als ze in zijn macht blijven. Hij haat mensen, omdat ze door God geschapen zijn en omdat God van hen houdt en hen wil zegenen.

 

Hoe vecht de vijand, welke strijdmethoden gebruikt hij?

'Wees waakzaam, wees op uw hoede, want uw vijand, de duivel, zwerft rond als een brullende leeuw, op zoek naar een prooi. Stel u tegen hem teweer, gesterkt door uw geloof, in het besef dat uw broeders en zusters, waar ook ter wereld, hetzelfde lijden moeten doorstaan’. 1 Petrus 5: 8-9

 

De duivel wordt hier ‘uw vijand’, dus ‘onze’ vijand genoemd. Hij is niet alleen Gods vijand, maar ook de vijand van de christenen. En hij gaat rond als een brullende, briesende leeuw, op zoek naar een prooi (mensen) om te verslinden.

Het kwaad gaat rond in deze wereld. Oorlogen, Jodenvervolging, christenvervolging, kinderporno, mensenhandel, misbruik, verslavingen, materialistische zaken waarmee wij als mensen de aarde en elkaar kapot maken etcetc. Natuurlijk hebben alle mensen hierin hun eigen verantwoordelijkheid, want we zijn allemaal geneigd tot slechte dingen sinds de zondeval en zullen uiteindelijk wel verantwoording moeten afleggen voor onze fouten. Maar ten diepste ligt hieronder de strijd tussen goed en kwaad, waar Satan en de demonen een grote rol in spelen. Zij zijn zeer ervaren professionals in het verleiden en misleiden van mensen om een slechte, of zelfs kwaadaardige, rol te spelen in alle bovengenoemde zaken en om zo de aarde en haar bewoners kapot te maken.

 

Satan en de demonen zijn zo goed in het verleiden en misleiden van mensen, omdat ze zich heel goed kunnen vermommen. Satan gedraagt zich vaak als een engel van het licht, dat betekent dat hij zich dan voordoet als een boodschapper van God zelf. Hij weet precies hoe hij het evangelie zo kan verdraaien dat de kracht eraf gaat en hoe hij christenen die niet goed bewapend zijn, kan beïnvloeden om zich voor de verkeerde dingen in te zetten en zo van God af te dwalen, waarna ze andere christenen mee nemen in deze dwaling.

 

Hij werkt hierbij regelmatig ook door christenen heen die zeer actief zijn in kerkelijke gemeenten of organisaties en vaak ook macht hebben, maar die zijn afgedwaald van God of in zonde zijn gevallen. Vaak zaaien deze christenen tweedracht met behulp van Satan, zonder dat ze het doorhebben. Of ze verkondigen een dwaalleer en proberen andere christenen weg te trekken van het leven naar Gods wil. Ze worden zo valse profeten of dwaalleraren.  Satans ‘boodschappers’ zijn ook zijn slachtoffers. Vaak hebben ze niet door dat ze door Satan gebruikt worden. Hij misbruikt hen en haat hen net zo hard als dat hij alle andere mensen haat. Zij zullen hier ook onder gaan lijden.

 

Er zijn een aantal strategieën die Satan en de demonen het meest gebruiken en waar je dus voor op je hoede moet zijn:

De meest gebruikte wapens van de satan zijn verleiding en misleiding. Deze wapens gebruikt hij op veel verschillende manieren. Hieronder noem ik een aantal veel gebruikte strategieën van Satan om ons te misleiden en verleiden. Ze staan niet op een speciale volgorde, hij gebruikt ze allemaal even vaak.

Over het algemeen gebruikt Satan stiekeme, niet opvallende, aanvallen. Dit zijn vaak aanvallen op het denken, waarbij hij allerlei leugens verpakt in een halve waarheid.

 

Strategie 1: Een valse leer, een on-Bijbels evangelie

Op veel verschillende manieren zet Satan juist de Bijbel en andere christenen in om ons te misleiden. Hij kent de Bijbel goed en verdraait teksten net een beetje, waardoor de kracht eraf gaat en waardoor mensen de inhoud anders gaan interpreteren. Zo probeert hij christenen te misleiden, de manier waarop ze God volgen te verzwakken en hen te laten zondigen. Door het valse evangelie kunnen gelovigen verslappen in hun geloof en bij Jezus vandaan worden getrokken.

Mattheus 7: 15-16 ‘Pas op voor valse profeten, die in schaapskleren op jullie afkomen maar in wezen roofzuchtige wolven zijn. Aan hun vruchten zul je hen herkennen. Men plukt toch geen druiven van doornstruiken of vijgen van distels?’

 

Enkele voorbeelden van een valse leer:

Wetticisme:

Geen mens is echt immuun voor het streven om zijn/ haar eigen zaligheid te kunnen verdienen door het volgen van bepaalde voorschriften. Alle andere religies zijn hier op gericht. Het christelijk geloof is het enige geloof waar je alleen door genade zalig kunt worden en dat is voor veel mensen heel lastig om te accepteren. Satan speelt hier handig op in en probeert christenen wettisch te maken, door hen (vaak via leiders in de kerk) regels op te leggen die niet Bijbels zijn.

Mattheus 15: 6b-9 ‘Zo ontkracht u het woord van God omwille van uw eigen traditie. Huichelaars! Hoe treffend is de profetie die Jesaja over u heeft uitgesproken: “Dit volk eert Mij met de lippen, maar hun hart is ver van Mij; tevergeefs vereren ze Mij, want wat ze onderwijzen zijn voorschriften van mensen.”’

 

Als mensen en kerken wettisch worden, dan wordt het strikt naleven van bepaalde regels, voorschriften, tradities (‘we hebben het altijd zo gedaan’) en normen en waarden zo belangrijk, dat het de weg lijkt te worden tot zaligheid en tot echte groei in het geloof. Het gaat de spontane werking van de Heilige Geest, de echte groei en de liefde en aanbidding tot God in de weg staan. Het volgen van deze wetten leidt tot controledwang, hoogmoed, trots, veroordeling, betweterigheid en tijd- / energieverspilling, en niet tot het liefhebben van God en van elkaar. Mensen krijgen het gevoel dat ze heel goed bezig zijn voor God, terwijl dit juist de echte persoonlijke relatie met God verzwakt.

 

Vaak zijn dit ‘wetten’ die niet rechtstreeks in de Bijbel zijn terug te vinden, maar die bedacht zijn door mensen om zichzelf en anderen te beschermen tegen bepaalde zonden. Zoals dat bijvoorbeeld alleen een bepaalde Bijbelvertaling gebruikt mag worden, mensen bepaalde kleding moeten dragen, het verboden is om een tv in huis te hebben of dat het verboden is om een bepaald muziekinstrument te bespelen (thuis of in de kerk). Andere opgelegde regels kunnen zijn dat men zich niet mag verzekeren, dat het verboden is om gevaccineerd te worden of dat bepaalde medicatie en anticonceptie niet mag worden gebruikt. Weer andere gemeenten hebben regels gemaakt voor hoelang mensen per dag moeten bidden en Bijbellezen, of dat gemeenteleden in bepaalde winkels niet mogen komen. Zo zijn er nog veel meer geschreven en ongeschreven wetten waar christenen zichzelf en anderen aan vast proberen te houden.

 

Soms zijn het wel de wetten die in de Bijbel terug te vinden zijn, waar christenen zich krampachtig op richten, zonder dat ze beseffen dat niet het volgen van de wet de mensen het eeuwige leven kan geven, maar dat alleen het leven uit de genade van Jezus’ offer aan het kruis ons zalig kan maken. En dat we als we ons bekeren de liefde en de motivatie krijgen om Gods wetten uit liefde te vervullen, zonder dat het wettisch wordt.

Romeinen 6: 13b-14 ‘Stel uzelf in dienst van God als een werktuig voor de gerechtigheid. De zonde mag niet langer over u heersen, want u staat niet onder de wet, maar leeft onder de genade’.

 

Romeinen 7: 4-6 ‘Zo bent ook u, broeders en zusters, dood voor de wet dankzij de dood van Christus en behoort u nu een ander toe: Hem die uit de dood is opgewekt; zo kunnen wij vrucht dragen voor God. Toen we nog volgens aardse maatstaven leefden, werd heel ons doen en laten beheerst door de zondige hartstochten die de wet in ons opriep, en droegen we alleen vrucht voor de dood. Maar nu zijn we bevrijd van de wet, waaraan we geketend waren; we zijn dood voor de wet, zodat we niet meer de oude orde van de wet dienen, maar de nieuwe orde van de Geest.’

 

Routine en discipline

Het is niet verkeerd om jezelf een bepaalde routine of discipline op te leggen om je leven met God vorm te geven en je te beschermen tegen zonden. Zoals door bijvoorbeeld dagelijks Bijbel te lezen op een vast moment, een gebedsroutine, het vermijden van social media etc. Maar hierbij mag het doel niet zijn dat je je strikt aan deze regel moet houden, maar dat het je helpt om dicht bij God te leven. En het is niet goed om dergelijke regels aan anderen op te leggen; je kunt andere mensen wel tot voorbeeld zijn en hen inspireren om hun eigen weg te vinden om een routine te vinden om dicht bij God te leven.

 

Het welvaartsevangelie:

Via het on-Bijbels ‘welvaartsevangelie’ wordt mensen geleerd dat aan christelijke gelovigen materiele rijkdom, gezondheid, roem en andere voorspoed is beloofd. Men zegt dat God wil dat gelovigen gezond, gelukkig en rijk zijn. Zo leren welvaartsevangelisten bijvoorbeeld dat het goed is om giften te geven, omdat je er dan het veelvoudige aan materiele zegeningen voor terugkrijgt. En men leert dat je moet bidden om materiele rijkdom, gezondheid en andere persoonlijke dingen die je belangrijk vindt, want dan geeft God het ook. Zo moet je dergelijke zaken eigenlijk bij God afdwingen/ afsmeken.

Een favoriete tekst hierbij is Jakobus 4:2b ‘U krijgt niet, omdat u niet bidt’. Men probeert God aan te sturen en te zeggen wat Hij moet doen. Dit welvaartsevangelie is egoïstisch, egocentrisch en hebzuchtig en staat lijnrecht tegenover het Bijbelse evangelie, waarbij we juist worden opgeroepen om afhankelijk van God te zijn, gericht te zijn op mensen die arm zijn en om ons niet te hechten aan materiele en aardse zaken.

 

Waarschuwingen voor rijkdom

In de Bijbel wordt juist gewaarschuwd voor rijkdom en hebzucht:

Mattheus 6: 19 ‘Verzamel voor jezelf geen schatten op aarde: mot en roest vreten ze weg en dieven breken in om ze te stelen’.

Mattheus 6: 24 ‘Niemand kan twee heren dienen: hij zal de eerste haten en de tweede liefhebben, of hij zal juist toegewijd zijn aan de ene en de andere verachten. Jullie kunnen niet God dienen én de mammon’. (De mammon is de god van het geld.)

1 Timotheüs 3:3 ‘Een leider mag niet geldzuchtig zijn’

Lucas 12:15 ‘Hij zei tegen hen: ‘Pas op, hoed je voor iedere vorm van hebzucht. Want ook al heeft een mens nog zoveel, zijn leven bezit hij niet.’’

Lukas 18:24-25 ‘Toen Jezus zag dat de man zo bedroefd werd, zei Hij: ‘Wat is het moeilijk voor rijken om het koninkrijk van God binnen te gaan. Het is gemakkelijker voor een kameel om door het oog van een naald te gaan dan voor een rijke om het koninkrijk van God binnen te gaan.’

 

Het vervolg op de tekst ‘U krijgt niet, omdat u niet bidt’ laat ook zien dat je niet alleen voor je eigen hartstochten moet bidden, maar dat leest men blijkbaar meestal niet.

Jakobus 4:3 ‘En als u bidt ontvangt u niets, omdat u verkeerd bidt: u wilt alleen uw eigen hartstochten bevredigen’.

 

Het christelijke leven draait niet om rijkdom, voorspoed en geluk

Jezus was arm, de discipelen waren arm, Paulus was arm en zij moesten allemaal veel lijden voor het evangelie: zij lieten allemaal zien dat het in het christelijke leven niet draait om geld en materiele zaken en ook niet om voorspoed en aards geluk.

Johannes 16:33 ‘Ik heb dit gezegd opdat jullie vrede vinden bij Mij. Jullie zullen het zwaar te verduren krijgen in de wereld, maar houd moed: Ik heb de wereld overwonnen.’

Mattheus 10:38 ‘Wie niet zijn kruis op zich neemt en Mij volgt, is Mij niet waard’.

Mattheus 11:29 ‘Neem mijn juk op je en leer van Mij: Ik ben zachtmoedig en nederig van hart. Dan zullen jullie werkelijk rust vinden.’

1 Petrus 3: 14 ‘Maar zelfs als u zou lijden omwille van de gerechtigheid, dan bent u toch gelukkig te prijzen. Wees daarom niet bang voor de mensen en laat u door niets in verwarring brengen;’

 

Vragen mag, maar God geeft wat Hij wil

Natuurlijk mag je voor alles bidden waar je naar verlangt en waar je je zorgen over maakt, maar dat wil niet zeggen dat God je alles geeft wat jij wilt. God geeft alleen de dingen die Hij goed vindt voor je. Juist door moeilijkheden en problemen heen leer je op God vertrouwen en afhankelijk te zijn van Hem.

Rijkdom op zich is niet iets dat verkeerd is, maar het is niet iets dat je als doel moet hebben in het leven. Hebzucht en God volgen gaan niet samen. Rijkdom is dan ook een gevaar, omdat het je makkelijk bij God vandaan trekt.

 

Tegenslagen en moeiten horen bij het leven van een christen

Christelijke welvaarts-leraren zeggen dat zegen, voorspoed, welvaart, geluk en gezondheid bij het leven van een christen horen en soms zeggen ze zelfs dat je geen goede christen bent als je al deze zegeningen niet ervaart. Dat je een zondig leven leidt als je moet lijden, als je niet wordt genezen van een ziekte of als er andere tegenslagen op je pad komen. Ze vertellen de leugen dat je dan schuldbelijdenis moet doen of moet worden gereinigd van demonen, omdat de tegenslagen niet bij het christelijke leven horen en een teken zijn van ongeloof of zonde.

Maar ze hebben ongelijk. Het hoort wel bij het christelijke leven. Juist tegenslagen en moeilijke perioden horen bij het christelijke leven. Omdat het sowieso hoort bij alle mensen sinds de zondeval, maar ook omdat het een teken is dat Satan het de moeite waard vindt om je te dwarsbomen en dat God het de moeite waard vindt om je te beproeven, zodat je dichter naar Hem toegroeit.

 

We hebben geen recht op geluk. Ook niet op welvaart, gezondheid, roem, macht, voorspoed, een mooi huis en veel bezittingen. God heeft gezegd dat we het echte geluk alleen zullen vinden als we in Hem geloven. Dit is een geestelijk geluk, niet het aardse, hebzuchtige, welvaartsgeluk waar ongelovigen naar streven.

We hebben straks de eeuwigheid om gelukkig te zijn, maar ‘In de wereld lijdt gij verdrukking’ Johannes 16:33.

 

Strategie 2: Het verleiden van christenen tot een wereldse manier van denken en leven

Al door alle eeuwen heen zijn Gods kinderen verleidt om te leven zoals de heidenen om hen heen. In het Oude Testament wilde men al graag de afgoden eren van de volken rondom. Het volk Israël is vaak in deze valstrik getrapt en heeft vaak Gods straf moeten dragen voor het dienen van allerlei tastbare en aanraakbare afgodsbeelden.

 

Ook in onze tijd worden veel christenen verleid tot het dienen van de afgoden van deze tijd. Dit zijn alle dingen die tussen een mens en God in kunnen gaan staan, alle onderwerpen en thema’s die onze aandacht, tijd en energie opeisen. Het zijn dingen waar men voor leeft, zodat er geen tijd en aandacht meer over is voor het leven met God.

 

Huidige afgoden

Voorbeelden van huidige afgoden zijn: materialisme (steeds meer bezit en rijkdom willen hebben), de hang naar genot (verslavingen, vrije seksualiteit, geluk als levensdoel), de focus op gezondheid en op een ‘gezonde’ levensstijl, de focus op het klimaat en alles wat ermee te maken kan hebben, het opeisen van je rechten m.b.t. emancipatie/ feminisme/ diversiteit/ genderissues, (social) media en sport/ voetbal.

 

Veel van deze onderwerpen hoeven geen afgod te zijn, maar vaak lukt het mensen niet om deze onderwerpen in hun leven op een goede manier in te passen en dan gaat het mensen zo beheersen dat ze hier zoveel van hun persoonlijkheid, tijd en energie in stoppen, dat ze daardoor langzaam maar zeker bij God vandaan glijden en ook hun manier van denken aanpassen aan wat in de wereld ‘normaal’ is, maar niet past bij het christelijke leven met God.

 

Romeinen 1:24-32 ‘Daarom heeft God hen uitgeleverd aan hun zedeloze begeerten, waardoor ze hun lichaam onteren. Ze hebben de waarheid over God ingewisseld voor de leugen; ze vereren en aanbidden het geschapene in plaats van de schepper, die moet worden geprezen tot in eeuwigheid. ... Omdat ze het beneden hun waardigheid achtten God te erkennen, heeft God hen uitgeleverd aan hun eigen onwaardige ideeën en doen ze wat verwerpelijk is. Ze zijn door en door onrechtvaardig en boosaardig, hebzuchtig en slecht. Ze zijn door en door afgunstig, moordzuchtig en twistziek, doortrapt en kwaadaardig. Ze roddelen en spreken kwaad, haten God, zijn hoogmoedig, arrogant en zelfingenomen. Ze zijn vindingrijk in het kwaad, tonen geen ontzag voor hun ouders, zijn kortzichtig en trouweloos, liefdeloos en onbarmhartig. En hoewel ze het vonnis van God kennen en weten dat mensen die dergelijke dingen doen de dood verdienen, doen ze dit alles toch. Sterker nog, ze juichen het zelfs toe dat anderen het ook doen.’ 

 

Strategie 3: Satan vertelt gelovigen dat het niet nodig is om God echt te gehoorzamen

Hij fluistert mensen in dat je de opdrachten die God geeft best met een korreltje zout kunt nemen. Als de Bijbel zegt dat je als christen het evangelie moet verspreiden over de wereld, dan zegt Satan dat echt niet iedere christen dat hoeft te doen. Hij maakt mensen wijs dat je al een goede christen bent als je gewoon door je manier van leven laat zien wie God is, zodat je de mensen niet over Jezus hoeft te vertellen. De meeste christenen doen dat toch ook niet? Je hoeft ook geen voorbede te doen voor anderen of op te komen voor de mensen die slecht behandeld worden, zegt hij.

 

En als mensen een roeping van God ervaren om bijvoorbeeld ergens zendeling of evangelist te worden, dan probeert Satan hen aan het twijfelen te brengen: ‘God vraagt echt niet van je dat je naar een gevaarlijke plaats gaat, want als je daar overlijdt, dan heeft Hij niets meer aan je’, ‘Daar ben je te belangrijk voor’ of ‘Je kunt niet gemist worden op je plek waar je nu woont/ werkt/ leeft’. En hij schakelt familie en vrienden in om je aan het twijfelen te brengen, omdat zij het niet zien zitten dat je vertrekt en je proberen over te halen om niet te gaan. Op al deze manieren hebben duizenden mogelijke zendelingen en evangelisten niet geluisterd naar hun roeping.

 

Mattheus 28: 19-20 ‘Ga dus op weg en maak alle volken tot mijn leerlingen, door hen te dopen in de naam van de Vader en de Zoon en de heilige Geest, en hun te leren dat ze zich moeten houden aan alles wat Ik jullie opgedragen heb. En houd dit voor ogen: Ik ben met jullie, alle dagen, tot aan de voltooiing van deze wereld.’

Strategie 4: Satan speelt in op je fouten en beschuldigt je

Schuld is een van de belangrijkste wapens van Satan. Hij klaagt ons dag en nacht aan bij God, waarbij hij God én ons steeds vertelt wat wij allemaal fout hebben gedaan. Hij probeert voortdurend de nadruk te leggen op onze schuld. Hij weet dat God rechtvaardig is en dat Hij de zonde haat. En hij weet dat zondige/ schuldige mensen niet door God worden aangenomen. Maar Jezus heeft al voor al onze zonden en fouten betaald met Zijn offer aan het kruis. Door het bloed van Jezus, het Lam, kunnen wij bevrijd worden van onze schulden. Als we dit offer van Jezus aannemen, dan neemt God al onze zonden en schulden weg en zijn we rein en rechtvaardig voor Hem.

 

Als we inderdaad schuldig en zondig zijn, dan heeft Satan gelijk en hebben we geen recht op een leven met God. Daarom is het belangrijk om dicht bij God te blijven leven en onze zonden en schulden altijd meteen aan God te belijden, zodat we rein voor God blijven staan en Satan ons niets te verwijten heeft.

Als er wel zonden tussen ons en God in blijven staan, dan geeft dat een afstand en kan het ervoor zorgen dat we minder gaan bidden, minder met God bezig gaan en Hem uiteindelijk loslaten. Satan probeert dit voor elkaar te krijgen en te zeggen dat de zonden die je hebt gedaan niet door God vergeven kunnen worden: dat je te slecht bent.

Dat is niet waar. God wil iedere zonde vergeven, dus zodra je je realiseert dat je gezondigd hebt: Ga naar God en belijd je zonden, dan blijf je in het reine met Hem en kan Satan niet tussen jullie in komen.

 

Aan de andere kant probeert Satan christenen er ook van te overtuigen dat het niet erg is om te zondigen, dat je vrij bent om te doen wat je wilt en dat het allemaal wel goed komt. Als je inderdaad zo gaat leven, dan neemt de drempel om te zondigen af, waardoor je als christen bij God vandaan glijdt.

Romeinen 4: 24 ‘want ook wij zullen als rechtvaardigen worden aangenomen omdat we ons vertrouwen stellen in Hem die Jezus, onze Heer, uit de dood heeft opgewekt’

Romeinen 5: 1 ‘Nu wij rechtvaardig verklaard zijn op grond van geloof, leven we in vrede met God, door onze Heer Jezus Christus’.

 

Strategie 5: Satan probeert de eenheid en liefde van christenen kapot te maken

Satan is er een kei in om mensen tegen elkaar op te zetten en om verdeeldheid te zaaien binnen christelijke gezinnen, Bijbelkringen, kerken en christelijke organisaties.

Hij weet christenen zover te krijgen dat ze denken dat ze voor hun eigen rechten moeten opkomen, dat zij de waarheid begrijpen en de anderen niet en dat ze moeten proberen om andere christenen te veranderen of te overtuigen. Op deze manier probeert Satan te voorkomen dat ze als christenen juist ‘leven voor de ander’ in plaats van ‘leven voor zichzelf’. Tweedracht, boosheid, wantrouwen, bitterheid, beschuldigingen en verwijten zorgen ervoor dat er geen eenheid meer is en de onderlinge liefde verdwijnt, waardoor de kracht verdwijnt uit de betreffende gemeenschap.

Satan krijgt de christenen op deze manier zover dat ze tegen elkaar beginnen te strijden, waardoor ze in ieder geval niet meer samen als een sterke kracht tegen hem strijden.

 

Anne van de Bijl zegt hierover in het boek ‘En God bedacht zich…’

‘Kerken en christelijke organisaties worden in de regel niet vernietigd door tegenwerking van buiten. Aanvallen van buitenaf zorgen namelijk gewoonlijk voor hechtere relaties, brengen gelovigen nader tot elkaar en mobiliseren hen voor de strijd. Satan heeft geleerd dat het het beste is om groepen gelovigen van binnenuit aan te vallen. Hij doet zich voor als een engel des lichts of stuurt zijn boodschappers als ‘dienaren der gerechtigheid’ om verwarring en wantrouwen te creëren, waarbij hij zijn werk vaak in slechts een of twee personen begint. Vervolgens wakkert hij langzaam bitterheid, boosheid en jaloezie aan, en alle andere negatieve eigenschappen die ervoor zorgen dat we geïsoleerd raken en dat onze blik niet langer op de Heer gericht is. Ik heb ontelbare verhalen gehoord over gebeds- en bijbelstudiegroepen die op deze wijze kapot gemaakt zijn. Gewoonlijk precies op het moment dat de groep op het punt stond een geweldige doorbraak te beleven.’

 

‘Wie bent u dat u een oordeel velt over uw broeder of zuster? Wie bent u dat u neerziet op uw broeder of zuster? Wij allen zullen voor Gods rechterstoel komen te staan….. Laten we elkaar daarom niet langer veroordelen. In plaats daarvan moet u zich voornemen uw broeder en zuster niet te laten struikelen of ten val te brengen…. Laten we daarom streven naar wat de vrede bevordert en naar wat opbouwend is voor elkaar’. Romeinen 14: 10, 13, 19

 

‘Laat ieder van ons zich richten op het belang van de ander, op wat goed en opbouwend voor hem is…. Aanvaard elkaar daarom ter ere van God, zoals Christus u heeft aanvaard.’ Romeinen 15: 2, 7

 

We moeten niet de ruimte van de ander inperken als christenen, maar juist onze eigen overtuiging inperken en ons ten dienste stellen van de ander.

 

Strategie 6: Satan probeert ervoor te zorgen dat de communicatie met God verslechtert

Satan weet als geen ander dat ‘gebed’ een enorme krachtbron is. Daarom probeert hij christenen af te houden van het bidden tot God. Hij probeert op allerlei manieren om onze communicatie met God te verbreken, zodat we ons niet afhankelijk van Hem opstellen en ook Zijn wil niet leren kennen in bepaalde situaties.

Hij probeert te voorkomen dat we individueel bidden, maar ook dat we samen met andere christenen bidden.

 

Voorkomen dat we samen met anderen bidden

Om te voorkomen dat we samen met andere christenen bidden, doet hij er alles aan om ons te isoleren van andere christenen. Samen bidden heeft een enorme kracht en is een grote bedreiging voor Satan, omdat christenen door samen te bidden Satans macht kunnen verkleinen en samen sterk staan in het geloof.

‘Ik verzeker het jullie nogmaals: als twee van jullie hier op aarde eensgezind om iets vragen, wat het ook is, dan zal mijn Vader in de hemel het voor hen laten gebeuren. Want waar twee of drie mensen in mijn naam samen zijn, ben Ik in hun midden.’ Mattheus 18: 19-20

Al eerder noemde ik het feit dat hij probeert om tweedracht en scheuringen te veroorzaken in christelijke gemeenten en groepen. Als er onenigheid of wantrouwen is, dan is het onderlinge gebed vaak snel gestopt.

 

Voorkomen dat we persoonlijk bidden

De meest voorkomende manier waarop Satan probeert om ons persoonlijke gebedsleven te verstoren is door ons te verleiden tot zonde. Als we zondigen is er een grote kans dat we deze zonden niet aan God belijden en dat ze tussen ons en God in blijven staan. Onbeleden zonden geven altijd afstand tussen God en mens.

 

Hoe verleidt hij ons tot zonden?

Meestal heeft het iets te maken met de hang naar macht of naar genot.

Macht: Satan kan ervoor zorgen dat we in een belangrijke positie/ functie terecht komen, waardoor we gaan ervaren wat macht is. En wie eenmaal aan macht heeft geroken, die gaat er al snel naar verlangen om meer macht te krijgen. Hierdoor gaan mensen zich belangrijker voelen, ze worden trots en de afhankelijkheid van God neemt snel af.

 

Genot: Ieder mens wil graag genieten. We kunnen genieten van kleine dingen, maar hoe meer we gewend raken aan grote en extreme dingen, hoe meer we ook daarnaar gaan verlangen.

Satan probeert christenen in aanraking te laten komen met de grote ‘verleiders’ op het gebied van genot: Rijkdom, bezittingen, seks/ pornografie en genotsmiddelen (alcohol, tabak, drugs etc.). Als het hem lukt om een christen daarvan te laten proeven, dan hoopt hij dat hij/ zij hiernaar blijft verlangen en daarin zodanig vast komt te zitten dat hij/ zij deze dingen meer gaat liefhebben dan God. Het worden dan al snel afgoden en de relatie met God raakt bekoeld of gaat zelfs kapot.

Genot, macht, seks en rijkdom zijn op zich niet verkeerd, maar wel als het de plaats van God gaat innemen en we er steeds sterker naar gaan verlangen.

 

Als we hebben gezondigd, dan probeert Satan ons ervan te overtuigen dat we zo slecht zijn dat we geen vergeving kunnen krijgen voor wat we hebben gedaan. Dit kan heel diep vast gaan zitten in het hoofd van een christen en de relatie met God ernstig verstoren. Het is goed om te weten en te beseffen dat God ons altijd, voor elke zonde die we hebben gedaan, wil vergeven, als we berouw tonen en Hem om vergeving vragen.

 

Gelukkig lukt het Satan niet altijd om ons tot zonden te verleiden. Maar ook als het hem niet lukt, dan laat hij je niet met rust. Dan zal hij wat subtieler te werk gaan en op een andere manier proberen om je geloof aan het wankelen te krijgen. We moeten altijd waakzaam blijven!

 

Strategie 7: Drukte, haast en tijdnood

De wereld wordt steeds hectischer en er wordt veel van ons verwacht. We leven in een prestatiemaatschappij waarin iedereen ‘belangrijk en bijzonder’ moet zijn, zelfs kinderen worden al zo gevormd en opgevoed dat ze altijd maar moeten presteren en altijd maar moeten doorgaan.

Dat is niet Gods idee, maar Satans idee.

Voor we het we door hebben doen we mee in deze ratrace…

Zelfs de kerken kunnen hier een grote negatieve rol in spelen door hun gemeente te ‘overorganiseren’ en veel verwachtingen en (sociale) verplichtingen op de gemeenteleden te leggen.

 

God wil dat we tijd hebben voor elkaar, om elkaar te ondersteunen en samen God te zoeken. God wil dat we tijd hebben voor ons gezin en onze familie: voor onze partner, kinderen, ouders, broers en zussen. Hij wil dat kinderen op een veilige en rustige manier, in liefde en stabiliteit, kunnen opgroeien. Hij wil dat ouders de tijd nemen om hun kinderen lief te hebben, te onderwijzen in het geloof en dat ze hen opvoeden en leefregels leren die hen helpen om te leven zoals God het zou willen. God wil ook dat we tijd inplannen voor rust, bijkomen en reflectie. En Hij wil vooral dat we tijd met Hem doorbrengen door Bijbel te lezen en gebed, in rust en stilte. God wil dat we zorgen voor elkaar, voor onze naasten en voor de mensen die het moeilijk hebben en bepaalde noden hebben.

 

Jezus gaf ons het voorbeeld dat Hij ‘interruptible’ was, dat Hij (zelfs als Hij onderweg was naar iets belangrijks, zoals naar het dochtertje van Jairus dat op sterven lag) altijd tijd een aandacht had voor de mensen die Hem nodig hadden. Hij wil dat wij ons leven ook zo inplannen dat we ‘interruptible’ zijn en we tijd hebben (of kunnen maken) voor de mensen om ons heen en niet dat we pas over 3 weken een afspraak kunnen inplannen met iemand die onze hulp of aandacht vraagt.

 

Satan weet dat drukte, haast en tijdnood een hele slechte uitwerking kunnen hebben op mensen én op hun relatie met God en andere mensen. Allereerst hebben mensen hierdoor geen tijd meer voor de noden van anderen om hen heen, maar ook echte tijd en rust om tijd met God door te brengen is er al snel niet meer bij. Bijbellezen wordt overgeslagen of afgeraffeld, voor bidden is alleen nog tijd tijdens het reizen van en naar het werk (als dat al lukt). Daarnaast is het erg moeilijk om niet te zondigen als je het druk hebt. Stress, frustratie, boosheid, geïrriteerdheid, agressie, onrust, bezorgdheid, angst om deadlines te missen, burn-out, depressie en veel andere negatieve emoties en uitingen van gedrag liggen op de loer, met alle nare en schadelijke gevolgen van dien.

 

Strategie 8: Satan probeert ons bang te maken

De toekomst is nog onbekend, maar als we kijken naar wat er allemaal om ons heen gebeurt, dan kan dat ons zeer bang maken. Al heeft God altijd gezegd dat we niet bang hoeven te zijn als we Hem volgen en met Hem leven, want Hij zal ons moed, troost en kracht geven wanneer dat nodig is, toch zijn er veel christenen die in angst leven.

 

Het klimaatprobleem is gigantisch en menselijkerwijs niet op te lossen. We hebben als mensen (samen met Satan) de aarde flink kapot gemaakt door onze hang naar vooruitgang, materialisme en welvaart. En nu zitten we met de gebakken peren…

Hoe moet het verder met de aarde? Zullen we binnenkort in Nederland allemaal verdrinken door de verhoging van de zeespiegel? Of zullen we honger gaan lijden omdat de oogsten wereldwijd steeds slechter worden? Of zal het zo heet gaan worden dat we daar grote problemen door krijgen? Steeds meer mensen maken zich ernstig zorgen over het klimaat en ook christenen kunnen hier buitengewoon angstig van worden.

 

Oorlogsdreiging is er altijd wel geweest, maar nu komt het ook wel steeds dichterbij. De oorlog in Oekraïne en Rusland is erg dichtbij en er is een dreiging dat dit verder uit zal breiden naar Europa en zelfs verder. In Israël en Gaza woedt een oorlog waarbij het hele Midden Oosten in vlam zou kunnen worden gezet. De hele wereld bemoeit zich hier tegenaan, waardoor potentieel ook de hele wereld er in mee genomen kan worden. Wat gaat er gebeuren? De zorgen en angsten zijn groot….

 

Christenvervolging is er ook altijd al geweest, vanaf de tijd van Jezus. Wereldwijd neemt de vervolging van christenen ieder jaar weer toe. In Nederland hebben we het als christenen nog goed en makkelijk, veel christenen in het westen denken dat het wel mee zal vallen. Maar ook in Nederland en de andere westerse landen, wordt het politieke en maatschappelijke klimaat steeds meer antichristelijk. Uit angst voor ‘anders zijn’ passen veel ‘christenen’ zich aan aan de eisen, normen en waarden van de maatschappij, waardoor ze zelf steeds verder van het leven met God/ naar Gods wil af komen te staan.

In de westerse wereld hebben we nog nooit voor ons geloof geleden en we falen nu heel hard in het leren leven met antichristelijke tegenstand, zodat we ook nog weinig ervaring hebben opgedaan in het totaal afhankelijk zijn van God wat dit betreft. Veel westerse christenen hebben weinig ervaring in het strijden van de Geestelijke strijd, omdat veel christenen verblind zijn geraakt voor het feit dat ze inmiddels veel te werelds zijn geworden.

Maar ook hier komt het eraan, mogelijk over niet al te lange tijd. We leven in vijandelijk gebied. Als we God liefhebben en leven naar Jezus voorbeeld, zullen we worden vervolgd, bespot en veracht en gehaat, zoals 2 Tim 3: 12 zegt. 'Allen die vroom en in eenheid met Christus Jezus willen leven, zullen worden vervolgd'.

 

Mogelijk zullen we ook worden gevangen genomen of gedood om ons geloof. Zijn we daar klaar voor?

We moeten ons erop voorbereiden, ons leven en onze denkbeelden gaan toetsen bij God en ons gaan wapenen voor de geestelijke strijd.

Op zich is het ook goed om ons eens goed af te vragen waarom we eigenlijk nog niet vervolgd worden. Hebben we ons te veel aangepast aan de wereld en is het daarom voor Satan niet nodig en niet de moeite waard dat we worden vervolgd?

 

Satan is de bedenker van veel slechte politieke en wereldse systemen. Hij zit achter het kapotmaken van de aarde (waar de hele mensheid fanatiek aan heeft meegeholpen), Hij zit achter corrupte, dictatoriale, fascistische, communistische en terroristische systemen, waardoor er steeds meer haat, ongelijkheid en oorlog ontstaat. Hij zet ook mensen aan tot het vervolgen van christenen en Joden.

 

We hoeven niet bang te zijn voor wat er gaat komen, al zullen we wel moeten lijden. We moeten leren om op God te vertrouwen en ons te wapenen op Zijn manier.

Wees niet bang voor het lijden dat u nog te wachten staat. Sommigen van u zullen door de duivel in de gevangenis worden gegooid, en zo op de proef worden gesteld; tien dagen lang zult u het zwaar te verduren hebben. Wees trouw tot in de dood, dan zal Ik u als lauwerkrans het leven geven. Openbaring 2: 10

‘Wat zal ons scheiden van de liefde van Christus? Tegenspoed, ellende of vervolging, honger of armoede, gevaar of het zwaard?' Romeinen 8: 35

'Allen die vroom en in eenheid met Christus Jezus willen leven, zullen worden vervolgd.’ 2 Timotheüs 3:12.

'Gelukkig zijn jullie wanneer ze je omwille van Mij uitschelden, vervolgen en van allerlei kwaad betichten'. Mattheus 5: 11

Strategie 9: Directe aanvallen op ons en onze gezinnen

Wanneer het Satan niet lukt om je op de eerder genoemde manieren bij God vandaan te krijgen, dan zal hij de strijd op jou persoonlijk gaan richten.

Hij gaat dan proberen om je zwak te maken, je kwetsbaar te maken en je uitgeput te maken door persoonlijke tegenwerking. Dat kan op allerlei manieren gebeuren, maar meestal doet hij dit door lichamelijke en emotionele aanvallen op jou of je gezinsleden.

 

Hij brengt zware tegenspoed, lichamelijke ziekten of emotionele ziekten in je gezin.

Soms maar voor een korte tijd (enkele uren) om ervoor te zorgen dat jij een bepaalde taak niet uitvoert, soms ook voor een langere tijd (weken, maanden, jaren).

Het proberen om hiermee om te gaan, om goede zorg te krijgen of te verlenen en al het andere wat hiermee te maken heeft, put je uit. Het kost enorm veel tijd en energie, waardoor je geen tijd en energie meer overhoudt om tot zegen te zijn op de manier waarop je eigenlijk tot zegen zou kunnen zijn voor anderen. En omdat je echt erg lijdt en uitgeput bent, lukt het ook vaak niet om zelf effectief te bidden.

 

Het is daarbij niet alleen dat de situatie zelf al zoveel energie en tijd kost, maar ook dat Satan hierbij probeert dat je aan God gaat twijfelen. ‘Waarom laat God dit toe?’ ‘Heb ik iets verkeerds gedaan?’ ‘Bestaat God eigenlijk wel of heb ik me hierin altijd vergist?’. Hij wil dat we onze inspanningen voor God opgeven en laat ons flink lijden, in de hoop dat we opgeven.

 

Anne van der Bijl schrijft hierover: ‘In zekere zin zouden dergelijke aanvallen ons moeten bemoedigen. Ze zijn een teken dat de vijand al zijn subtiele opties verbruikt heeft en ons uit alle macht probeert te stoppen. Maar lichamelijke en emotionele aanvallen kunnen frustrerend zijn, slopend en pijnlijk en we kunnen er de moed door verliezen als we ze niet op hun juiste waarde beoordelen.’

 

Wat kun je doen in dergelijke situaties?

• Geef niet toe, blijf op God vertrouwen en leg je leven in Zijn handen.
• Maak tijd om Bijbel te lezen en te bidden, al kun je je er wellicht niet zo goed op focussen.
• Vraag andere mensen om voor je te bidden.
• Luister naar christelijke muziek, het liefst naar liederen waarin hoop, houvast, geloof en beloften worden uitgesproken.
• Zoek naar manieren om bemoedigd te worden door anderen die in een dergelijke situatie hebben gezeten (door persoonlijk contact met iemand die het heeft meegemaakt, het luisteren van een preek of lezen van een boek over het thema).

 

Lijden helpt om naar God toe te groeien

Lijden is niet fijn en we willen allemaal zo weinig mogelijk lijden. Maar het lijden dat we meemaken heeft ook een positieve kant.

Het omgaan met tegenslag, vijandschap, vervolging, haat, ziekten en verdriet is pijnlijk en moeilijk. Maar het is belangrijk dat we het gaan zien als middel om naar God toe te groeien en elkaar daar ook op wijzen. In plaats van dat we bidden om het wegnemen van alle problemen en moeiten, moeten we vragen om Gods hulp, kracht, moed, geduld, troost, wijsheid, inzicht en bescherming om hier goed mee om te gaan. God zal niet al het lijden wegnemen, Hij wil vaak dat we er dwars doorheen gaan en onze kracht, hoop, moed en troost hiervoor bij Hem zoeken.

Afhankelijk leren worden van God en groeien in geloofsvertrouwen kan niet als je alleen voorspoed ervaart. Daar hebben we tegenspoed voor nodig. 

Het lijden dat we meemaken zorgt ervoor dat we het uithoudingsvermogen, de ervaring en het Godsvertrouwen ontwikkelen dat we nodig hebben om de moeilijkheden die ons in de toekomst nog te wachten staan aan te kunnen.

We moeten het lijden juist gaan accepteren, het zelfs proberen om te omarmen, en God vragen om ons te tonen wat Hij ons hierdoor wil leren.